Blog
Z pewnością czujesz czasem, że nie panujesz nad tym, jak przyjmujesz stres i przykre wydarzenia. Często nie rozumiesz innych ludzi, wydaje Ci się, że działają nieracjonalnie, a ich reakcje są nieadekwatne. Zdarza Ci się, że nie jesteś w stanie przyjąć krytyki, a pojawiające się w Twojej głowie uczucia są kompletnie obce i nie umiesz ich nazwać. Co odpowiada za te wszystkie wrażenia i jaki możesz mieć na nie wpływ?
Inteligencja to pojęcie bardzo trudne do zdefiniowania - do dziś wśród psychologów i neuronaukowców nie ma zgody co do tego, czym właściwie jest (Legg & Hutter, 2007). Przez niektórych opisywana jako wewnętrzne warunki, które determinują efektywność naszych działań (J. Strelau), przez innych jako zdolność rozwiązywania problemów (J. Piaget) czy kontrola i zdolność przystosowania się do okoliczności (E. Nęcka). Dopiero pod koniec XX wieku w definicjach inteligencji zaczęto zwracać uwagę na cechy i umiejętności wykraczające poza sferę czystego intelektu. Standardowo rozumiana inteligencja została wzbogacona o konteksty emocji, motywacji, zależności interpersonalne.
Dziś popularnym terminem związanym z intelektem jest inteligencja emocjonalna - czyli ta obejmująca zdolności nazywania, zauważania, radzenia sobie z emocjami oraz wpływania na nie u innych ludzi. Stanowi rodzaj narzędzia balansującego naszą logikę i uczucia, odpowiednio rozwinięta pozwala przeżywać w pełni, ale mądrze.
Pionierem w dziedzinie EQ (ang. Emotional Quotient) jest psycholog Daniel Goleman, autor światowego bestsellera ,,Inteligencja emocjonalna”. Jego książka tłumaczy co może, między innymi, decydować o tym, że wybitni uczniowie czy dorośli o wyliczonym wysokim ilorazie inteligencji kiepsko radzą sobie w codziennym życiu lub są mało efektywnym pracownikami. Goleman powołując się na dane empiryczne z badań naukowych obala dotychczasowy pogląd na rolę intelektu solo i wskazuje emocjonalne czynniki wpływające na nasze codzienne funkcjonowanie. Co ciekawe, autor jest wieloletnim popularyzatorem mindfulness i medytacji w USA - wymienia je jako jedne z najskuteczniejszych dróg do większej samoświadomości oraz podniesienia swojej EQ.
Daniel Goleman stworzył jeden z pierwszych modeli inteligencji emocjonalnej opisujący jej składowe i zależności między nimi. Dopiero po publikacji jego książki zainteresowanie tematem wzrosło, a naukowcy przedstawili kolejne teorie EQ. Według psychologa inteligencja emocjonalna obejmuje: zdolność rozumienia własnych emocji, ich kontrolę, samomotywację, empatię oraz umiejętności interpersonalne (czyli związane z interakcjami społecznymi) (Goleman, 1996). Każdy ze składników może przejawiać się w naszym zachowaniu na kilka sposób.
Wszystkie powyższe cechy przydatne są oczywiście zarówno w życiu prywatnym, szczególnie w relacjach z najbliższymi, ale również wspomagają sukces na polu zawodowym - EQ odpowiada za rozwój zdolności przywódczych (Caruso, Mayer & Salovey, 2002), opanowania (Reeves, 2005) oraz radzenia sobie w stresie (Oginska-Bulik, 2005).
Z pewnością zastanawia Cię, jak właściwie można poznać, że jest się inteligentnym emocjonalnie w ponadprzeciętnym stopniu. Oczywiście, możesz poddać się przystosowanym testom psychologicznym, ale by zauważyć przejawy EQ nie musisz wcale sięgać po opinię specjalisty - istnieje kilka wyróżników inteligencji emocjonalnej zauważalnych na co dzień. Do cech, które na nią wskazują, należą między innymi:
Nie jest tak, że osoby o rozwiniętej EQ są impulsywne, a ich działania kierowane są jedynie przez empatię. Wyróżnia je znajomość złotego środka w ocenie argumentów.
Inteligencja emocjonalna jest związana ze świadomością i umiejętnością odpowiedniego nazywania emocji, tych pozytywnych, jak i negatywnych. Ta pełna świadomość pozwala na bycie obecnym ,,tu i teraz”, które pomaga nam w zachowaniu komunikacji z samym sobą i, tym samym, wpływa na nasze samopoczucie.
Każdy z nas mniej lub bardziej boi się zmian - to zupełnie naturalne, bo wymaga od nas ponownego przystosowania się. Osoby o wysokiej EQ dzięki wspomnianej ciągłej obecności i sprawnej analizie emocji nie patrzą tak często w tył, nie gdybają. To sprawia, że są w stanie dostosować się do nowych warunków, podejmować ryzyko, szybko adaptować się w nieznanym otoczeniu.
Dobra znajomość samego siebie wiąże się także ze świadomością własnej wartości. Wysoka inteligencja emocjonalna pomaga budować otwartość na konstruktywne krytyczne komentarze i wspiera samorozwój bez porównywania się do innych.
Ludzie świadomi swoich emocji lepiej radzą sobie ze stresem i rzadko zdarzają im się niekontrolowane ,,wybuchy emocji”. Znajomość negatywnych efektów nieprzemyślanych reakcji i działania bez uprzedniej analizy swoich emocji powstrzymuje ich przed niezdrowym wyładowywaniem napięcia - częściej sięgają po rozmowę czy relaksującą czynność. Ta cecha przyczynia się również do tego, że są doskonałymi mediatorami w konfliktach.
Jeśli temat wskaźników inteligencji emocjonalnej Cię zaciekawi, możesz zdecydować się na pomiar własnej EQ. Psycholog najprawdopodobniej opowie Ci wówczas o Multifactor Emotional Intelligence Scale (MEIS) - skali, w oparciu o którą powstał Mayer-Salovey-Caruso Emotional Intelligence Test (MSCEIT), najpopularniejsze narzędzie do badania tego konstruktu. Test ten bierze pod uwagę cztery płaszczyzny EQ: spostrzeganie emocji, wykorzystywanie emocji w procesach poznawczych, rozumienie emocji oraz kierowanie emocjami. Podobnym testem, wzorowanym na MSCEIT, jest polski Test Inteligencji Emocjonalnej (TIE).
Pytanie zadane wyżej to najprawdopodobniej najważniejsza kwestia, którą należy omówić przy temacie IQ emocjonalnego. Każdy z nas powinien dbać o to, by zwiększać świadomość swoich emocji - powody już znasz. Kluczem do sukcesu w tym obszarze jest regularna analiza swoich uczuć, której dokonywać możesz po prostu pytając siebie co czujesz w danej chwili. Z czasem odpowiedzi zaczną przychodzić naturalnie. Na początku przygody ze świadomymi emocjami możesz spróbować prowadzenia dziennika emocji - zapisuj i opisuj je, zestawiając każdą z nich z sytuacją, w której się pojawiła. To pomoże Ci poznać swoje reakcje oraz potrzeby.
Jedną z pomocnych umiejętności jest również dostrzeganie związków emocji z zachowaniem ciała. Każdy z nas doświadczył kiedyś przeczucia, że ktoś czuje się w konkretny sposób jedynie na podstawie obserwacji jego ruchów, gestów, mimiki. Warto odwrócić sytuację i spojrzeć w ten sposób na siebie - możesz zauważyć, że w warunkach strachu czy zdenerwowanie odczuwasz intensywniej konkretne części ciała.
Trening swojej inteligencji emocjonalnej możesz realizować ćwicząc umiejętności interpersonalne, takie jak empatia, asertywność czy wspomniana wyżej zdolność czytania z mowy ciała. Dobrą okazją do tego są profesjonalne warsztaty, podczas których nad Twoim rozwojem czuwa wykwalifikowana osoba.
Mindy tej jesieni umożliwi Polakom wzięcie udziału w pierwszym w naszym kraju kursie Search Inside Yourself, programie łączącym wiedzę naukową na temat ludzkiego mózgu, trening uwagi oraz inteligencji emocjonalnej. Warsztat został opracowany przez wiodących ekspertów z dziedzin neuronauki, uważności i przywództwa, aby stopniowo rozwijać wszystkie domeny inteligencji emocjonalnej (wg modelu Golemana). Stworzono go w Dolinie Krzemowej na potrzeby wewnętrzne Google, obecnie oferowany jest organizacjom i uczestnikom indywidualnym na całym świecie.
O szczegółach kursu i drodze zapisu przeczytasz w dedykowanej zakładce na naszej stronie. Program startuje już 15 września i potrwa aż 7 tygodni. Będziemy wspólnie pracować za pomocą platformy internetowej, dzieląc się doświadczeniami, a dodatkowo każdy uczestnik we własnym zakresie będzie rozwijać nowe nawyki z pomocą otrzymanych materiałów i wskazówek.
Warsztat poprowadzi Martyna Papciak, certyfikowana nauczycielka SIY, współzałożycielka MindfulnessMadrid.com i jedna z trenerek, której głos możesz usłyszeć w aplikacji Mindy. Posiada szerokie doświadczenie w projektowaniu i wdrażaniu programów uważności w organizacjach, skupiając się przede wszystkim na wykorzystywaniu narzędzi Mindfulness do budowania świadomego, empatycznego przywództwa i efektywnej współpracy zespołów. Do tej pory współpracowała między innymi z takimi firmami jak Volvo Group, Allfunds Bank, Bristol-Myers Squibb czy Credit Suisse. Zapoznaj się z Martyną słuchając na naszym Spotify podcastu, z którego dowiesz się czym jest inteligencja emocjonalna, jak mindfulness wpływa na naszą samoświadomość i jak rozpocząć swoją uważną drogę.
Źródła:
Caruso, D. R., Mayer, J. D., & Salovey, P. (2002). Emotional intelligence and emotional leadership. In Kravis-de Roulet Leadership Conference, 9th, Apr, 1999, Claremont McKenna Coll, Claremont, CA, US. Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
“Czym jest inteligencja emocjonalna?” Centrum Dobrej Terapii, www.centrumdobrejterapii.pl/materialy/czym-jest-inteligencja-emocjonalna/.
Goleman, D. (1996). Emotional intelligence. Why it can matter more than IQ. Learning, 24(6), 49-50.
“Inteligencja emocjonalna: czym jest i jak ją budować? 10 oznak ludzi z wysokim IQ emocjonalnym.” Focus, www.focus.pl/artykul/inteligencja-emocjonalna-czym-jest-i-jak-ja-budowac-10-oznak-ludzi-inteligentnych-emocjonalnie/.
Legg, S., & Hutter, M. (2007). A collection of definitions of intelligence. Frontiers in Artificial Intelligence and applications, 157, 17.
Oginska-Bulik, N. (2005). Emotional intelligence in the workplace: Exploring its effects on occupational stress and health outcomes in human service workers. International journal of occupational medicine and environmental health, 18(2), 167-175.
Reeves, A. (2005). Emotional intelligence: recognizing and regulating emotions. Aaohn Journal, 53(4), 172-176.
Rozmowa Agnieszki Chrzanowskiej z Geraldem Matthews. Magazyn Psychologiczny Charaktery, 1(144), styczeń 2009
AniaPOBIERZ APLIKACJĘ MINDY I ZADBAJ O SWÓJ UMYSŁ
Pobierz aplikację i przekonaj się, że warto zainwestować w spokój i własny rozwój mentalny z Mindy!
