Blog
Jako ludzie przeżywamy wiele różnych emocji. W znacznym stopniu to one nas kształtują, kierują naszymi działaniami i wpływają na relacje z innymi ludźmi. Mogą być pozytywne, ale są też takie, które nazywamy trudnymi. Warto pamiętać, że żadne nie są złe lub dobre. Po prostu niektóre z nich przeżywa nam się łatwiej, a inne sprawiają nam więcej trudności.
Zdarza się tak, że pewne wydarzenia wywołują w nas głównie te odczucia, które niełatwo nam opanować, są przytłaczające i sprawiają, że funkcjonowanie, do którego jesteśmy przyzwyczajeni staje się wyzwaniem. Najważniejsze jest zdanie sobie sprawy z tego, że nie ma możliwości, aby trwale pozbyć się takich właśnie emocji. Co prawda jest możliwe się od nich odciąć (np. w wyniku jakiegoś traumatycznego wydarzenia) - taki stan nazywamy dysocjacją, która jest mechanizmem obronnym. Taki stan może mocno wpływać na relacje społeczne i wyjście z niego wymaga zazwyczaj przejścia terapii.
Emocje więc, nawet te, które wymagają od nas bardzo dużo i są bardzo angażujące, są ważnym sygnałem samopoczucia. Informują nas o tym, jak wpływa na nas minione lub przyszłe wydarzenie i mogą być dobrą podpowiedzią, czego tak naprawdę chcemy. Warto jednak zadać sobie kilka pytań:
Czy umiem rozpoznać emocje, które się we mnie pojawiają?
Czy widzę jak wtedy reaguje moje ciało?
Czy kiedy odczuwam w sobie emocjonalną reakcję zazwyczaj umiem nazwać jej źródło?
W tym artykule zajmiemy się kilkoma emocjami, które zaliczamy do trudnych.
Strach jest ludzką reakcją na pojawiające się niebezpieczeństwo, realne zewnętrzne zagrożenie. Sytuacja niebezpieczna może mieć bardzo różny charakter - może to być duże, dzikie zbliżające się do nas zwierzę, widok przemocy lub konflikt zbrojny. Nasze reakcje na takie sytuacje również mogą wyglądać na wiele sposobów i mieć różny stopień intensywności.
W czym strach jest inny od lęku? Lęk nie musi być wywołany konkretnym bodźcem, a raczej wyobrażeniem i jego przyczyny czasem są nam znane, a czasem nie. Nawracający i utrzymujący się długo może prowadzić do rozwinięcia fobii.
Reakcja strachu składa się z 4 składników:
Strach w ciele objawia się bardzo wyraźnie. Intensywnie reaguje współczulny układ nerwowy, intensyfikuje się produkcja adrenaliny oraz noradrenaliny - to dlatego wówczas nasze źrenice się powiększają, wydzielamy mniej śliny, serce zaczyna szybciej bić, przyspiesza oddech, trawienie jest zahamowane i często pojawia się gęsia skórka. Powyższe zmiany w ciele pozwalają nam reagować nam dużo szybciej niż wtedy, kiedy nie odczuwamy zagrożenia.
Ta emocja informuje nas, że w pewien sposób naruszono nasze granice lub źle potraktowano. Wbrew temu, co często się powtarza - że nie warto się złościć, ,,złość piękności szkodzi” - tłumienie tej emocji może być bardzo szkodliwe dla dobrostanu psychicznego. Dobrze zarządzana może przynieść sporo korzyści i pozwala zadbać o swoje oraz najbliższych nam osób potrzeby. Jak pisze Danuta Golec w książce ,,Czując. Rozmowy o emocjach”, ten stan emocjonalny charakteryzuje się pobudzeniem, które ma kilka składowych: niechęć, urazę, niekiedy chęć odwetu.
Zanim poczujesz złość, możesz zacząć odbierać już pewne sygnały z ciała - napinają się wtedy mięśnie, przyspiesza oddech oraz nasze tętno, czasem drżą ręce albo czerwienieją policzki.
Zazdrość i zawiść są dwiema różnymi emocjami. Zawiść jest bardziej pierwotna, dużo mocniejsza i niekiedy łączy się z agresją. Zazwyczaj okazywana jest wobec innych w związku z jakąś cechą lub atrybutem - ktoś ma coś, czego ja nie mam. Zawiść może się objawiać zaciskaniem szczęki, bólem brzucha, niekiedy poczuciem nienawiści do osoby lub obiektu. Niektórzy mają predyspozycje, aby sprawniej radzić sobie z tą emocją, a innym przychodzi to z większym trudem. Pierwszym krokiem do radzenia sobie z zawiścią jest dopuszczenie do siebie bez oceniania tego, co czujemy, zastanowienie się nad powodami i rozważenie, co mogę z tym zrobić. Czasem da się realnie coś zmienić w swoim życiu i w ten sposób ,,ugasić” zawiść, a czasem przeżyć rodzaj ,,żałoby” i przyjąć to, co się ma.
Zazdrość dużo częściej kojarzona jest z relacją i z zaangażowaniem trzech osób. Może wynikać z poczucia, że Twój partner/partnerka poświęca komuś lub czemuś za dużo czasu albo czujesz się ignorowany/ignorowana przez przyjaciela/przyjaciółkę. Dla dziecka może to być poczucie, że mamę angażuje jakaś inna osoba (tata, drugie dziecko) lub praca czy po prostu inne sprawy. Jest to trochę jak poczucie, że możemy stracić obiekt naszej miłości. Silna zazdrość może mieć objawy psychosomatyczne i wywoływać konkretne objawy:
Uzasadniona, tak zwana ,,zdrowa” zazdrość jest motywująca i zachęca do dbania o relację, pracowania nad nią. Ma korzenie ewolucyjne - wiąże się z pragnieniem przekazania genów. Zazdrość nieumotywowana może prowadzić do obsesyjnych zachowań, nieadekwatnych reakcji i często utrudnia życie w relacji. Warto wtedy wyjątkowo czujnie przyjrzeć się swoim działaniom. Pomocne może być zadbanie o wzmocnienie poczucia własnej wartości i zaopiekowanie się sobą. W relacji warto stawiać na otwartą komunikację i zawsze w takich sytuacjach porozmawiać jasno o tym, jak się czujemy i dlaczego.
Niezależnie od usposobienia, obniżenie nastroju i poczucie smutku zdarza się czasem każdemu z nas, niektórym częściej, innym rzadziej, ale jest to nieodłączny element bycia człowiekiem. Smutek jest emocją podstawową, skupioną na ,,ja”, zazwyczaj krótkotrwałą, która pojawia się, kiedy nie możemy osiągnąć jakiegoś celu, pojawiają się niekorzystne dla nas zdarzenia lub gdy tracimy kogoś bliskiego.
Spowalnia nasze działanie i sprawia, że umysł skupia się na tym, co negatywne i przytłaczające. Długotrwały może prowadzić do chorób, m.in. depresji, i w takiej sytuacji problem należy skonsultować ze specjalistą - psychologiem lub psychiatrą, którzy pokierują dalszymi działaniami. Psychosomatycznie smutek może objawiać się zmęczeniem, płaczem, trudnościami w przełykaniu, bólem w piersiach i ogólnym poczuciem braku sprawczości.
Pamiętajmy, że każdy z nas przeżywa emocje na swój własny sposób i mamy do tego pełne prawo. Warto jednak potrafić je rozpoznać - już sama ich świadomość jest w stanie przynieść nam ukojenie i uzmysłowić, że z jakiegoś powodu pojawiła się w nas taka właśnie emocja, która jest stanem tymczasowym. Prawidłowa identyfikacja naszych stanów pozwala również nad nimi pracować. Jeżeli jednak czujesz, że nie potrafisz sobie z czymś poradzić, wiedz, że nigdy nie jesteś sam. Skonsultuj się ze specjalistą, który wesprze Cię w tym temacie i pomoże w jak najlepszym skorzystaniu z niezbędnego narzędzia, jakim są emocje.
Zachęcamy też do wysłuchania tego ciekawego wykładu o mapie emocji w ciele!
Bibliografia:
Czując, rozmowy o emocjach. (2019). Wydawnictwo Agora.
10 trudnych emocji. Chcesz dobrze żyć? Zacznij je wyrażać. (b. d.). Strefa Psyche - Uniwersytet SWPS. https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/21048-10-trudnych-emocji-chcesz-dobrze-zyc-zacznij-je-wyrazac
Smutek – jak sobie z nim radzić? (b. d.). Strefa Psyche - Uniwersytet SWPS. https://web.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/18788-smutek-jak-sobie-z-nim-radzic
Stach i lęk - czym się różnią i jak sobie z tymi emocjami radzić? - Consilia. (b. d.). Consilia. https://psychoterapia.plus/stach-i-lek-czym-sie-roznia-i-jak-sobie-z-tymi-emocjami-radzic/
Fiszer, V. (b. d.). Trudne emocje w związku: zazdrość i zawiść. Emocje: życie warte przeżycia. https://emocje.pro/trudne-emocje-w-zwiazku-zazdrosc-i-zawisc/
Fiszer, V. (b. d.-a). Encyklopedia Emocji: Smutek. Emocje: życie warte przeżycia. https://emocje.pro/encyklopedia-emocji-smutek/
NataliaPOBIERZ APLIKACJĘ MINDY I ZADBAJ O SWÓJ UMYSŁ
Pobierz aplikację i przekonaj się, że warto zainwestować w spokój i własny rozwój mentalny z Mindy!
