Blog
Ostatnimi laty echem odbija się hasło ,,podejście holistyczne” w odniesieniu do szerokopojętego zdrowia, funkcjonowania organizmu czy kondycji psychicznej. Odkrywamy kolejne niewidoczne na pierwszy rzut oka powiązania, których zrozumienie może być pomocne w dążeniu do ogólnego dobrostanu. Czy to faktycznie ma aż takie znaczenie?
Organizm człowieka to nie przypadkowe elementy, ale spójny mechanizm, który potrzebuje dobrego naoliwienia. Stan ciała i umysłu wzajemnie wpływają na siebie, a więc kluczowe dla utrzymywania harmonii jest poświęcenie obu obszarom należytej uwagi. Nie ma w tym ani krzty przesady! W tym artykule dokładnie wyjaśnię, jakie jest powiązanie pomiędzy ruchem a kondycją psychiczną. Dowiesz się, na jakiej zasadzie aktywność fizyczna wpływa na funkcjonowanie mózgu i jak regularnie dbać o higienę fizyczną oraz psychiczną.
Zapewne jest ci znane powiedzenie ,,w zdrowym ciele zdrowy duch”. A czy zdajesz sobie sprawę, że aktywność fizyczna ukształtowała fizjologię ludzkiego organizmu? Działo się to przez setki lat, kiedy od ruchu zależała zdolność naszego gatunku do przetrwania, ucieczki przed drapieżnikiem czy poszukiwania jedzenia. Nie powinno Cię więc zdziwić, że aktywność fizyczna miała także wpływ na rozwój ludzkiego mózgu!
Choć sformułowanie ,,w zdrowym ciele zdrowy duch” często powtarzamy będąc dzieckiem, w dorosłości jego idea schodzi na dalszy plan. Tak naprawdę od niedawna siedzący tryb życia zaczął przeważać nad aktywnością. Nie potrzebowaliśmy jednak wiele czasu, by zauważyć tego skutki. Siedzący tryb życia uświadomił, jak istotna jest aktywność fizyczna.
Regularna aktywność fizyczna jest niezbędna dla utrzymania ogólnego stanu zdrowia. Ćwiczenia poprawiają wydolność krążeniowo-oddechową i zdrowie układu sercowo-naczyniowego. Ich działanie jest niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu. Mózg człowieka jest jednym z najbardziej aktywnych metabolicznie narządów, a prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia zapewnia odpowiednie dostarczanie tlenu wszystkim komórkom ciała.
Wpływ aktywności na układ krążenia to jednak nie wszystko. Ruch może mieć także korzystny wpływ na funkcje mózgu, takie jak pamięć i uwaga oraz zdolności umysłowe. Dzieje się to za sprawą wzrostu stężenia krążących po organizme czynników wzrostu, co jest efektem ćwiczeń. Czynniki te oddziałują na plastyczność mózgu, czyli zdolność mózgu do adaptacji do ciągle zmieniających się warunków. Jednym z nich jest BDNF, czyli białko, które jest zaangażowane w cały proces - od powstawania neuronów, przez pojawianie się połączeń między nimi aż do utrzymywania równowagi energetycznej.
Pozytywne oddziaływanie aktywności fizycznej na układ nerwowy ma miejsce nie tylko w warunkach zdrowia. Ruch może być pomocny także przy terapii schorzeń neurodegeneracyjnych. Odgrywa potencjalną rolę przy chorobie Alzheimera, ponieważ czynniki wytwarzane za sprawą aktywności fizycznej spowalniają progresję choroby (insulinopodobny czynnik wzrostu 1) oraz mogą mieć stymulujący wpływ na procesy uczenia się i pamięci (mleczan i BDNF). Połączenie terapii farmakologicznej z ćwiczeniami fizycznymi może także pomóc w opanowaniu pogorszenia sprawności fizycznej i poznawczej w przypadku choroby Parkinsona. Natomiast pacjenci ze stwardnieniem rozsianym, którzy regularnie uprawiają aktywność fizyczną, mają lepszą jakość życia i kondycję psychiczną niż osoby prowadzące siedzący tryb życia.
Aktywność fizyczna odgrywa istotną rolę przy zapobieganiu oraz wspieraniu leczenia depresji. Efektem regularnych ćwiczeń mogą być zmiany w stanie psychicznym, takie jak zmniejszony niepokój i ogólne poczucie dobrostanu. Wysiłek może wpływać na zaburzenia nastroju poprzez szlaki metaboliczne, które nakładają się z działaniem leków przeciwdepresyjnych. Regularnie prowadzone ćwiczenia skutkują zwiększoną dostępnością serotoniny (nazywanej hormonem szczęścia), a także zmniejszonym stanem zapalnym organizmu. Dodatkowo systematyczne ćwiczenia pomagają utrzymywać prawidłową masę ciała i zapobiegać otyłości, która zwiększa podatność na depresję.
Jeśli prowadzisz siedzący tryb życia, a aktywność fizyczna jest dla ciebie nudna i trudna, zalecenie o konieczności wykonywania 10 000 kroków każdego dnia może wydać się przerażające. Zmiana z dnia na dzień w osobę aktywną, która poświęca czas na zaplanowany sport i jeszcze dba o liczbę wykonanych kroków, jest niemal niemożliwa. Choć możesz się zaprzeć i na siłę wytrzymać kilka tygodni w odmienionym ,,nowym ja”, lepiej postawić na strategię małych kroków.
Budowanie zdrowych nawyków będzie procentować na lata. Jeśli nie masz nawyków promujących zachowania prozdrowotne, ważniejsze będzie powolne przekształcanie stanu wyjściowego niż rzucenie się na głęboką wodę. Istotnym elementem zmian stylu życia jest uprzyjemnianie - tak, aby zmiany nie stały się jedynie utrudnieniem, które należy przetrwać, którego chcesz się jak najszybciej pozbyć. Jak to zrobić?
Możliwości jest całe mnóstwo. Jeśli chcesz korzystać z profitów regularnej aktywności fizycznej przez długie lata, nastaw się na stopniową zmianę nawyków zamiast nagłej rewolucji. Pamiętaj, że możesz dostosować ruch do siebie, a nie musisz na siłę wpasowywać się w trendy i uprawiać sportu, który nie sprawia Ci żadnej przyjemności.
Choć nie ma jednej aktywności, która jest dedykowana utrzymaniu dobrej kondycji psychicznej, niewątpliwie istnieje powiązanie między regularnymi ćwiczeniami a ogólnym dobrostanem. Znamy wiele mechanizmów, za których sprawą wysiłek fizyczny oddziałuje na ogólny stan zdrowia, w tym stan psychiczny i prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego. Ćwiczenia fizyczne są także pomocnym elementem terapii wielu chorób.
Aktywność fizyczna jest elementem świadomego dbania o swoje zdrowie, do którego serdecznie Cię zachęcam. Nie wywieraj na sobie zbyt dużej presji, zastosuj metodę małych kroków i powoli zmieniaj swoje nawyki, na stałe wplatając aktywność w codzienną rutynę.
Znasz już nasz kurs ,,Zdrowie - energia wewnętrzna” w Mindy? Przygotowała go Ania Kolasińska - psycholożka i nauczycielka mindfulness. W trakcie 2-tygodniowego kursu dowiesz się, jak zadbać o swoje samopoczucie psychiczne i fizyczne. Możesz przerabiać go wtedy, kiedy tylko masz ochotę! Z perspektywy Ani ilość i jakość energii bezpośrednio powiązanej z naszym zdrowie w dużej mierze opiera się na samoświadomości, konkretnych umiejętnościach oraz codziennych rytuałach, które nas zasilają i pomagają radzić sobie z trudnościami.
Co powiesz na to, by Twoim nowym rytuałem było przerobienie kursu podczas krótkich spacerów? Lekcje trwają 13-22 minut - jestem pewna, że znajdziesz tyle czasu każdego dnia, by zadbać o swoje zdrowie!
Źródła:
Di Liegro, C. M., Schiera, G., Proia, P., & Di Liegro, I. (2019). Physical Activity and Brain Health. Genes, 10(9), 720.
Donnelly, J. E., Hillman, C. H., Castelli, D., Etnier, J. L., Lee, S., Tomporowski, P., Lambourne, K., & Szabo-Reed, A. N. (2016). Physical Activity, Fitness, Cognitive Function, and Academic Achievement in Children: A Systematic Review. Medicine and science in sports and exercise, 48(6), 1197–1222.
Rink, C., & Khanna, S. (2011). Significance of brain tissue oxygenation and the arachidonic acid cascade in stroke. Antioxidants & redox signaling, 14(10), 1889–1903.
ZosiaPOBIERZ APLIKACJĘ MINDY I ZADBAJ O SWÓJ UMYSŁ
Pobierz aplikację i przekonaj się, że warto zainwestować w spokój i własny rozwój mentalny z Mindy!
